عناصر غذایی مورد نیاز گیاهان

عناصر غذایی مورد نیاز گیاهان 

برای درک کامل این مطلب که گیاهان چگونه رشد می کنند و ما چگونه می توانیم جهت رشد بهتر به آنها کمک کنیم ابتدا باید بفهمیم که آنها به چه چیزی نیاز دارند. در این مقاله عناصر غذایی مورد نیاز گیاهان مورد بحث قرار می گیرد. 

کود ها فراتر از NPK هستند

همه ما از اهمیت کود مناسب برای باغچه، گلدان و چمن کاری با خبر هستیم. همانند انسان و حیوانات گیاهان نیز نیازمند تغذیه مناسب هستند تا در بهترین وضعیت خود باشند. همچنین اکثر مردم از اعداد N-P-K که روی اکثر کود ها نوشته شده است با خبر هستند. عدد اول (N) درصد نیتروژن، عد دوم (P) درصد فسفر و عدد سوم (K) درصد پتاسیم در کود را نشان می دهد. برای مثال کود 10-10-10 دارای 10 درصد نیتروژن، 10 درصد فسفر و 10 درصد پتاسیم می باشد. همچنین 100 کیلوگرم کود 10-10-10 دقیقا با 200 کیلوگرم کود 5-5-5 برابری می کند و اختلافی ندارند. 

عناصر اولیه پر مصرف در رشد گیاهان

نقش نیتروژن در گیاهان (N)

نیتروژن اولین و از جهتی مهمترین عنصر مورد نیاز جهت رشد قوی، برگهای سبز تیره و انجام فتوسنتز است. گیاهان برگی مانند انواع علف های چمنی، غلات ریز دانه (گندم، جو و…)، سبزیجات برگی مانند اسفناج، تره، شوید و… به مقدار زیادی نیتروژن نیاز دارند. اولین عدد در کود ها (N) برای این گیاهان باید به صورت ویژه ای زیاد باشد، مخصوصا برای علف های چمنی که به صورت مداوم چیده می شوند (چمن فضای سبز).در هنگام خرید کود برای اینگونه چمن ها، به دنبال ترکیب هایی باشید که دارای اولین عدد بزرگی هستند. 5-5-30 معمولا گزینه مناسبی است ولی هر ترکیب دیگری هم که عدد اول بزرگی داشته باشد قابل استفاده است. برای خرید کود های حاوی عناصر پر مصرف میتونید اینجا رو کلیک کنید. 

نقش فسفر در گیاهان (P)

فسفر عمدتا جهت رشد و توسعه ریشه در گیاهان مصرف می شود. گیاهان زینتی که به خوبی توسط فسفر تغذیه شده اند گل های بیشتری تولید می کنند. همچنین میوه ها بهتر و سریعتر می رسند. همچنین فسفر برای پیاز گل ها، گیاهان چند ساله و درختان تازه کشت شده بسیار مورد نیاز است. با توجه به اینکه درختان به اندازه چمن ها نیازمند نیتروژن نیستند، کود هایی با عدد اول کوچکتر و عدد دوم بزرگتر برای این گیاهان مورد استفاده قرار می گیرد. برای خرید کود های حاوی عناصر پر مصرف میتونید اینجا رو کلیک کنید. 

نقش پتاسیم در گیاهان (K)

پتاسیم به صورت عمومی در همه گیاهان موجب سلامتی و استحکام می شود. این عنصر سبب تقویت توانایی ایستادگی در برابر دمای بالا ، دمای پایین و استرس کم آبی در گیاهان می شود. همچنین پتاسیم موجب کمک به مقاومت در برابر آفات در گیاهان می شود. به علت موجود بودن پتاسیم در بیشتر خاک ها، عدد سوم بعضی اوقات کوچکتر از دو عدد اول در کود ها می باشد. بهرحال، بسیار مهم است که بایستی اشاره کرد که اگر خاکی دارای پتاسیم قابل جذب برای گیاهان نباشد، عدد سوم در کود مصرفی نبایستی از دو رقم اول کمتر باشد. برای خرید کود های حاوی عناصر پر مصرف میتونید اینجا رو کلیک کنید. 

عناصر ثانویه پر مصرف در رشد گیاهان

نقش کلسیم در گیاهان (Ca)

کلسیم برای توان کلی گیاه، تقویت شاخه ها و رشد ریشه های جوان مهم است. کلسیم همچنین به تشکیل دیواره سلولی کمک می کند. هنگامی که سلول ها ضعیف شوند و سیستم آوندی گیاه شروع به فروپاشی کند، جذب تمامی عناصر کاهش می یابد. نشانه های کمبود کلسیم ابتدا در محل های رشد گیاه در ساقه و ریشه قابل مشاهده است. کلسیم یک عنصر غیر متحرک است. این بدان معناست که هنگام کمبود کلسیم، گیاه نمی تواند کلسیم را از برگ های پیر تر به برگ های جوان انتقال دهد. کمبود کلسیم سبب دفرمه شدن شکل برگ ها می شود. برای خرید کود های حاوی عناصر پر مصرف میتونید اینجا رو کلیک کنید. 

نقش منیزیم در گیاهان (Mg)

منیزیم به جذب دیگر عناصر کمک می کند و همچنین در تشکیل بذر نقش دارد. این عنصر در تشکیل کلروفیل در نتیجه رنگ سبز تیره گیاهان نقش دارد که سبب تولید انرژی از طریق نور آفتاب می شود.

 منیزیم برای تشکیل قندها، پروتئین ها، روغن ها و چربی ها ضروری است و در جذب دیگر مواد غذایی ( به خصوص فسفر) به عنوان ناقل عمل می کند.

علائم کمبود شامل لکه های زرد مابین رگبرگهای برگ های قدیمی در حالی که رگبرگ ها سبز هستند. لکه های زرد ممکن است قهوه ای شوند و برگ ها خشک شوند. همچنین زردی برگ های قدیمی نیز ممکن است اتفاق بیفتد. همچنین برگ ها ممکن است به علت کمبود فسفر به رنگ بنفش تغییر کنند و معمولا کاهش تولید بذر اتفاق می افتد. این کمبود معمولا در خاک های شنی سبک هنگامی که مقدار زیادی نیتروژن و پتاسیم استفاده شده باشد اتفاق می افتد. برای خرید کود های حاوی عناصر پر مصرف میتونید اینجا رو کلیک کنید. 

نقش گوگرد در گیاهان (S)

گوگرد در گیاهان باعث حفظ رنگ سبز تیره و همچنین رشد قوی گیاهان می شود. گوگرد برای تولید کلروفیل نیاز است. گوگرد در گیاهان به تولید آنزیم های مهمی کمک می کند و در تشکیل پروتئین های گیاه همکاری می کند. به مقدار خیلی کمی مورد نیاز است اما کمبود آن می تواند مشکلات بسیاری در گیاهان ایجاد کند و حتی گیاه ممکن است از بین برود. همچنین گوگرد در خاک به کاهش سدیم خاک کمک می کند. گوگرد در گیاهان به عنوان جزئی از بعضی از ویتامین ها است و در طعم خردل، پیاز و سیر نقش اساسی دارد. کمبود گوگرد در خاک ها به ندرت اتفاق می افتد. برای خرید کود های حاوی عناصر پر مصرف میتونید اینجا رو کلیک کنید. 

عناصر کمیاب و کم مصرف در رشد گیاهان

عناصر اولیه و عناصر ثانویه که برای رشد گیاه مورد نیاز است مورد مطالعه قرار گرفته شد. در نظر داشته باشید عناصر کمیاب دارای اثرات بسیار زیادی بر روی رشد گیاهان می باشند. 

نقش بور در گیاهان (B)

بور به توسعه سلولی و تنظیم متابولیسم گیاه کمک می کند. این عنصر به مقدار بسیار کمی مورد نیاز گیاه است. بور در سبزیجات نقش مهمی دارد. برای سنتز پروتئین ها، توسعه دیواره سلولی، متابولیسم کربوهیدرات ها، جابجایی قند، تنظیم هورمون ها، جوانه زنی دانه گرده و رشد لوله گرده، تشکیل میوه و توسعه بذر مورد نیاز است. بور یک عنصر متحرک است و به سرعت در خاک های شنی شسته می شود و برای کشت بسیاری از سبزیجات باید به خاک اضافه شود. مسمومیت بور در صورتی که به مقدار زیاد استفاده شود اتفاق می افتد. برای خرید کود های حاوی عناصر کم مصرف میتونید اینجا رو کلیک کنید. 

نقش کلر در گیاهان (Cl)

کلر در فتوسنتز نقش دارد. کلر برای تبادلات گازی، فتوسنتز و محافظت در برابر آفات در گیاهان ضروری است. هنگامی که روزنه های هوایی گیاهان که استومات نامیده می شوند باز و بسته می شوند تا تبادلات گازی صورت بگیرد، گیاه شاهد افزایش پتاسیم است. در نتیجه آن افزایش در مقدار کلر اتفاق می افتد تا بار مثبت پتاسیم توسط بار منفی کلر متعادل شود و به گیاه آسیب وارد نشود. تبادلات گازی بین گیاه و هوای اطراف برای فتوسنتز ضروری است. کمبود کلر فتوسنتز را محدود می کند و سلامت گیاه را به خطر می اندازد. برای خرید کود های حاوی عناصر کم مصرف میتونید اینجا رو کلیک کنید. 

 نقش مس در گیاهان (Cu)

مس در تغذیه گیاهان بسیار مهم است فقط به این دلیل که به تشکیل کلروفیل کمک می کند. گیاهان به مقدار زیادی مس نیاز ندارند ولی اگر اصلا مس دریافت کنند نتیجه می تواند فاجعه بار باشد. مس آنزیم هایی را فعال می کند که به سنتز لیگنین کمک می کنند. همچنین به عنوان بخشی از فرآیند فتوسنتز است. مهمتر از همه عنصر کلیدی برای طعم تعداد خاصی  از سبزیجات، و رنگ برای تعداد خاصی از گل ها است. 

مس در گیاهان غیر متحرک است بنابراین اگر کمبود مس در گیاهان رخ دهد در برگ های جدید نمایان می شود. برگ های جدید شروع به فنجانی شدن می کنند  کلروز بین رگبرگها اتفاق می افتد. چندین نقطه روی برگ ممکن است خشک شود و نهایتا برگ پژمرده شده و می افتد. فاصله بین برگ ها کوتاه شده و گیاه حالت قوز کرده و کوتوله پیدا می کند. برای خرید کود های حاوی عناصر کم مصرف میتونید اینجا رو کلیک کنید. 

نقش آهن در گیاهان (Fe) 

به آهن به تولید کلروفیل و دیگر فرایند های بیوشیمیایی کمک می کند. آهن عنصری است که همه گیاهان برای فعالیت به آن نیاز دارند. بسیاری از فعالیت های حیاتی گیاهان مانند آنزیم ها و تولید کلروفیل، تثبیت نیتروژن و توسعه و متابولیسم به آهن وابسته هستند. 

آشکار ترین علائم  کمبود آهن در گیاهان عمدتا کلروز نامیده می شود که در این حالت برگ ها زرد شده و لی رگبرگ ها سبز باقی می مانند. کلروز ابتدا در برگ های جدید رخ می دهد و در نهایت هنگامی که کمبود وخیم تر شود در برگ های قدیمی تر گیاه نمایان می شود.  علائم دیگر شامل رشد ضعیف و ریزش برگ است اما این علائم همیشه با کلروز برگ همراه خواهند بود. برای خرید کود های حاوی عناصر کم مصرف میتونید اینجا رو کلیک کنید. 

نقش منگنز در گیاهان (Mn)

منگنز برای تولید کلروفیل مورد نیاز است. در اینجا لازم است تا تفاوت بین منگنز و منیزیم اشاره شود زیرا بسیار از افراد این دو را با هم اشتباه می گیرند. در حالی که هر دو عنصر منیزیم و منگنز از عناصر ضروری هستند، ولی خواص متفاوتی دارند. منیزیم  قسمتی از مولکول کلروفیل است. گیاهانی که کمبود منیزیم دارند شروع به زرد شدن و رنگ پریدگی می کنند. گیاهی که دچار کمبود منیزیم شده است علائم زردی را ابتدا در برگ های پیر تر در پایین گیاه ظاهر می کند. منگنز قسمتی از کلروفیل نیست. علائم کمبود منگنز بسیار زیاد شبیه کمبود منیزیم است زیرا منگنز در فتوسنتز نقش دارد. برگ ها شروع به زردی می کنند و کلروز بین رگبرگی اتفاق می افتد اما منگنز تحرک کمتری نسبت به منیزیم در گیاهان دارد بنابراین علائم کمبود ابتدا در برگ های جدید اتفاق می افتد. مشکلات دیگر مانند کمبود آهن، نماتود و آسیب علف کش ها نیز می توانند باعث زرد شدن برگ ها شوند. برای خرید کود های حاوی عناصر کم مصرف میتونید اینجا رو کلیک کنید. 

 نقش مولیبدن در گیاهان (Mo)

مولیبدن به گیاهان کمک می کند تا از نیتروژن استفاده کنند. در گیاهان غیر خانواده لگوم (مانند گل کلم، گوجه، کاهو، گل کلم و ذرت) مولیبدن گیاه را قادر می سازد که نیترات را از خاک جذب کند. هنگامی که گیاهان مقدار ناکافی مولیبدن دارند، نیترات در برگ ها تجمع پیدا می کنند و گیاه نمی تواند از آنها برای تولید پروتئین استفاده کند. در نتیجه همانند علائم کمبود نیتروژن،گیاه رشد نمی کند و همزمان در نتیجه تجمع نیترات غیر قابل استفاده،حاشیه برگ ها شروع به سوختن می کنند.

در گیاهان خانواده لگوم مانند شبدر، لوبیا و یونجه ، مولیبدن دو عملکرد را انجام می دهد:

1- همانند گیاهان خانواده غیر لگوم گیاهان برای تجزیه نیترات جذب شده از خاک نیاز به مولیبدن دارند

2- به جذب نیتروژن اتمسفری از طریق گره های ریشه کمک می کند . لگوم ها نیازمند مولیبدن بیشتری برای تثبیت نیتروژن هستند تا برای استفاده از نیترات. 

برای خرید کود های حاوی عناصر کم مصرف میتونید اینجا رو کلیک کنید. 

نقش روی در گیاهان (Zn)

روی در تولید آنزیم ها و هورمون ها مورد استفاده قرار می گیرد. روی توسط برگ ها مورد استفاده قرار می گیرد و برای گیاهان لگوم مورد نیاز است تا بذر تولید کنند. فعالیت روی کمک به گیاه در تولید کلروفیل است. کمبود روی در خاک سبب کلروز برگها و توقف رشد می شود. به علت متحرک بودن روی در گیاهان، ابتدا برگ های پایینی و مسن تر گیاه علائم کمبود روی را نشان می دهند. در شرایط کمبود شدید، برگ های بالایی کلروزه شده و برگ های پایینی گیاه قهوه ای یا بنفش می شوند و از بین می روند. در چنین شرایطی بهتر است گیاهان را از خاک در آورده و خاک را با کود مناسب تقویت کنید و سپس مجدد اقدام به کاشت کنید. اختلاف عمده کمبود روی با کمبود مولیبدن، منگنز و آهن  در این است که علائم کمبود روی در برگ های پایینی گیاه نمایان می شود در حالی که کمبود مولیبدن، آهن و منگنز در برگ های بالایی گیاه نمایان می شود. برای خرید کود های حاوی عناصر کم مصرف میتونید اینجا رو کلیک کنید. 

در پایان لازم به ذکر است تشخیص کمبود بسیاری از عناصر از روی نشانه ها در صورتی که تجربه کافی نداشته باشید کار بسیار مشکلی است. در این صورت می توان از خاک نمونه تهیه کرد و به آزمایشگاه فرستاد تا مقدار دقیق عناصر موجود در خاک اندازه گیری شوند. همچنین از راهنمایی های متخصصان جهت نوع م میزان کود مصرفی می توان بهره برد.